Намоздан кейинги зикрлар
Абу Умомадан (р.а.) ривоят қилинади. Расулуллоҳ алайҳиссаломдан: «Қайси дуо яхши эшитилади?» деб сўрашди, у зот: «Кечанинг охирги қисми ва фарз намозлари сўнгида қилинган дуо», деб жавоб бердилар. Имом Термизий ривоятлари
«Саҳиҳайн»да келтирилган ҳадисда Ибн Аббос (р.а.): «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам намозларини такбир билан тугатганларини биламан», деб хабар берганлар. У зот бошқа бир ривоятда яна айтадилар: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам замонларида одамлар фарз намозидан қайтаётиб, овозларини баланд қилиб, такбир айтишар эди». Бухорий ва Муслим ривоятлари
Савбондан (р.а.) ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам намозни тугатсалар, уч марта «Астағфируллоҳ», деб сўнгра:
«Аллоҳумма антас салам ва минкас салам, табарокта йа зал жалали вал икром», деб айтар эдилар. (Маъноси: Эй Аллоҳим, Сен саломсан ва салом Сендандир. Эй улуғ ва ҳурматли зот, Сен баракотлисан.) Муслим ривоятлари
Муғийра ибн Шўъба (р.а.) айтадилар: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам намоздан фориҚ бўлсалар:
«Ла илаҳа иллаллоҳу ваҳдаҳу ла шарийка лаҳу, лаҳул мулку ва лаҳул ҳамду ва ҳува ъала кулли шай`ин қумма ла маниъа лима аътойта ва ла муътийа лима манаъта ва ла йанфаъу зал жадди минкал жадд»ни ўқир эдилар. (Маъноси: «Аллоҳдан ўзга илоҳ йўқ, Унинг шериги ҳам йўқ. Мутлақ мулк Уники ва ҳамд ҳам Унгадир. У ҳар нарсага қодирдир. Эй Раббим, Сен берган нарсани маън қилувчи йўқ. Ва Сен маън қилган нарсани берувчи йўқ. Буюклик Сендандир, бошқанинг буюклиги фойда бермайди.) Бухорий ва Муслим ривоятлари
Абдуллоҳ ибн Зубайр (р.а.): «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳар намоз кетидан таҳлил айтар эдилар», дейдилар. ўзлари ҳам ҳар намоз кетидан:
«Ла илаҳа иллаллоҳу ваҳдаҳу ла шарийка лаҳ, лаҳул мулку ва лаҳул ҳамду ва ҳува ъала кулли шай`ин қодийр. Ла ҳавла ва ла қуввата илла биллаҳ, ла илаҳа иллаллоҳу ва ла наъбуду илла иййаҳ, лаҳун ниъмату вал фазлу ва лаҳус санаул ҳасан, ла илаҳа иллаллоҳу мухлисийна лаҳуд дийна ва лав кариҳал кафирун», деб айтар эдилар. (Маъноси: Якка Аллоҳдан бошқа илоҳ йўқ. Унинг шериги ҳам йўқ. Мутлақ мулк Уники ва ҳамд ҳам Унгадир. У ҳар бир ишга қодирдир. Аллоҳдан бошқада ўзгартириш ва қувват йўқ. Аллоҳдан бошқа илоҳ йўқ. Унгагина ибодат қиламиз. Неъмат, фазл, чиройли сано У учундир. Аллоҳдан бошқа илоҳ йўқ. У учун дин холис қилинади, гарчи кофирлар кариҳ кўрсалар ҳам.) Муслим ривоятлари
Абу Ҳурайрадан (р.а.) ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳузурларига камбағал муҳожирлар келиб: «Бадавлат кишилар олий даражаларга кўтарилиб, неъматда биздан ўзиб кетишди. Улар биз намоз ўқигандек намоз ўқийдилар, биз рўза тутгандек рўза тутадилар, шуларнинг устига, молларини сарфлаб, ҳаж, умра, садақа ҳамда жиҳод қиладилар», деб айтишди. Шунда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Сизларга бир нарса ўргатайми? У билан сизлардан ўзиб кетганларга етиб оласиз ва кейингилардан ўзиб кетасизлар, бирор киши сизлардан афзал бўлолмайди. Фақат сизлар қилган амални қилса, афзал бўлади», дедилар. Саҳобалар: «ўргатинг, эй Расулуллоҳ», дейишди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ҳар бир намознинг ортидан ўттиз уч мартадан «субҳаналлоҳ, алҳамду лиллаҳ, Аллоҳу акбар», деб айтинглар», деб буюрдилар. Бухорий ва Муслим ривоятлари
Каъб ибн Ужрадан (р.а.) ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ким ҳар бир фарз намоз сўнгида ўттиз уч мартадан «субҳаналлоҳ, алҳамду лиллаҳ, Аллоҳу акбар», тасбиҳларини айтса камбаҚал бўлмайди», дедилар. Муслим ривоятлари
Абу Ҳурайрадан (р.а.) ривоят қилинади. Расулуллоҳ алайҳиссалом: «Ким ҳар бир намоз сўнгида ўттиз уч мартадан «субҳаналлоҳ, алҳамду лиллаҳ, Аллоҳу акбар», деб юзинчисини
«Ла илаҳа иллаллоҳу ваҳдаҳу ла шарийка лаҳ, лаҳул мулку ва лаҳул ҳамду ва ҳува ъала кулли шай`ин қодийр», деб айтса, гуноҳлари денгиз кўпигича бўлса ҳам, кечирилади», дедилар. Муслим ривоятлари
Саъд ибн Абу Ваққосдан (р.а.) ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳар намоз сўнгида ушбу калималарни айтиб, паноҳ тилар эдилар:
«Аллоҳумма инний аъузу бика минал жубни ва аъузу бика ан арудда ила арзалил ъумури ва аъузу бика мин фитнатид дунйа ва аъузу бика мин ъазабил қобр». (Маъноси: Эй Раббим, қўрқоқликдан, умрнинг зоеъ бўлишидан, дунё фитнасидан ва қабр азобидан паноҳ беришингни тилайман.) Бухорий ривоятлари
Абу Умома (р.а.) айтадилар: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга бирор фарз ёки нафл намоз сўнгида яқинлашсам, у зотнинг:
«Аллоҳуммағфирлий зунубий ва хотойайа куллаҳа. Аллоҳумманъишний важбурний ваҳдиний лисолиҳил аъмали вал ахлақ, иннаҳу ла йаҳдий лисолиҳиҳа ва ла йасрифу саййиаҳа илла анта», деб айтаётганларини эшитар эдим». (Маъноси: Эй Раббим, гуноҳларимнинг ҳаммасини кечир. Эй Раббим, мени ишларимда фаол қил, ислоҳ эт ва хулқ, амалларнинг яхшисига ҳидоят қил. Сендан ўзгаси ишларнинг яхшисига ҳидоят қилиб, ёмонидан буролмайди.) Ибн Сунний ривоятлари
Абу Саид Худрий (р.а.) ривоят қиладилар: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам намозни тугатсалар (салом беришдан олдин ёки кейин – аниқ билмайман):
«Субҳана роббика роббил ъиззати ъамма йасифун ва саламун ъалал мурсалийн валҳамду лиллаҳи роббил ъаламийн», деб айтар эдилар» (Маъноси: Иззат эгаси бўлган Парвардигорингиз улар сифатлаётган нарсадан покдир. Барча пайғамбарларга салом бўлсин, оламларнинг Раббига ҳамд бўлсин.) Ибн Сунний ривоятлари
Анасдан (р.а.) ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам намоздан фориғ бўлсалар:
«Аллоҳуммажъал хойра ъумурий ахироҳу ва хойро ъамалий ховатимаҳу важъал хойро аййамий йавма алқока», деб айтар эдилар. (Маъноси: Эй Алоҳим, умримнинг яхшисини охири, амалимнинг яхшисини хотимаси ва кунларимнинг яхшисини Сенга йўлиқадиган кун қил.) Ибн Сунний ривоятлари
Абу Бакрадан (р.а.) ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам намоз сўнгида:
«Аллоҳумма инний аъузу бика минал куфри вал фақри ва ъазабил қобр», деб айтар эдилар. (Маъноси: Аллоҳим, куфрдан, камбағалликдан ва қабр азобидан Сендан паноҳ тилайман.) Ибн Сунний ривоятлари
Фазола ибн Убайдуллоҳдан (р.а.) ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Агар сизлардан бирингиз намоз ўқиса, Аллоҳга ҳамд ва сано айтиш билан бошласин. Кейин Расулуллоҳга саловот айтиб, сўнгра хоҳлаганича, дуо қилсин», дедилар. Ибн Сунний заиф иснод билан ривоят қилганлар
Бомдод намозидан кейин Аллоҳни зикр қилишга ундаш
Билинг, кундузги зикр вақтларининг энг шарафлиси бомдод намозидан кейинги зикрлардир.
Анасдан (р.а.) ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ким бомдод намозини жамоат билан ўқиб, сўнг қуёш чиққунича Аллоҳни зикр қилса, кейин икки ракъат нафл намози ўқиса, худди тўла-тўкис ҳаж ва умра қилганнинг савобини олгандек бўлади», деб айтдилар. Имом Термизий ривоятлари
Абу Заррдан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам айтдилар: «Ким бомдод намозидан сўнг бир гап гапиришидан олдин:
«Ла илаҳа иллаллоҳу ваҳдаҳу ла шарийка лаҳ, лаҳул мулку ва лаҳул ҳамду йуҳйи ва йумийту ва ҳува ъала кулли шай`ин қодийр», деб ўн марта айтса, у кишига ўнта яхшилик ёзилиб, ўнта ёмонлик ўчирилади ва ўнта даражага кўтарилади. Шу кунида ёмон кўрган нарсасидан сақланади. Шайтон унга яқинлаша олмайди. Ва шу куни бирорта ҳам гуноҳ қилишга йўлиқмайди. Фақат Аллоҳга ширк бундан мустасно». Имом Термизий ривоятлари
Муслим ибн Ўорис Тамимийга (р.а.) Расулуллоҳ алайҳиссалом шивирлаб: «Шом намозини ўқиб бўлсанг,
«Аллоҳумма ажирни минан нар» (Аллоҳим, менга дўзахдан нажот бер), деб етти марта айт. Шуни айтган кечангда вафот этсанг, сенга дўзахдан омонлик ёзилади. Агар ана уни бомдод намозида айтсанг ва шу куни вафот этсанг, сенга дўзахдан омонлик ёзилади», дедилар. Абу Довуд ривоятлари
Тонг ва кечқурунда ўқиладиган дуолар
«Қуёш чиқишидан илгари ва ботишидан аввал Парвардигорингизга ҳамд айтиш билан (У зотни) покланг» (Тоҳа, 130-оят);
«Туну кун Раббингизга ҳамд айтиш билан (Уни) покланг» (ўофир, 55-оят);
«Парвардигорингизни ичингизда ёлвориб, қўрқиб, дилдан эртаю кеч ёд қилинг ва ғофил кимсалардан бўлманг!» (Аъроф, 205-оят);
«Эртаю кеч Парвардигорларининг юзини истаб Унга илтижо қиладиган зотларни (ҳузурингиздан) ҳайдаманг!» (Анъом, 52-оят);
«У (масжидларда) эртаю кеч У зотни поклайдиган кишилар бордирки, уларни тижорат ҳам, олди-сотди ҳам Аллоҳни зикр қилишдан машғул қила олмас» (Нур, 36-оят).
Шаддод ибн Авсдан (р.а.) ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ким саййидул истиғфор –
«Аллоҳумма анта роббий ла илаҳа илла анта холақтаний ва ана ъабдука ва ана ъала ъаҳдика ва ваъдика мастатоъту аъузу бика мин шарри ма сонаъту, абу`у лака биниъматика ъалаййа ва абу`у бизамбий фағфирлий фаиннаҳу ла йағфируз зунуба илла анта»ни кечки пайт айтиб, тонг отгунича вафот этса, жаннатга киради. Ким тонгда айтиб, шу куни вафот этса, унда ҳам жаннатга киради», дедилар. (Маъноси: Аллоҳим, Сен парвардигоримсан, Сендан бошқа илоҳ йўқ. Мени халқ қилдинг ва мен Сенинг қулингман. Мен Сенга берган ваъдамда ва Сенга берган аҳдимда қодир бўлганимча турибман. Қилган нарсаларимнинг ёмонидан Сенинг номинг билан паноҳ тилайман. Менга ато қилган неъматларингга иқрор бўлдим. Ва яна гуноҳларимга ҳам иқрор бўлдим. Менинг гуноҳларимни кечир. Чунки Сендан бошқаси гуноҳларни кечира олмайди.) Имом Бухорий ривоятлари
Абу Ҳурайрадан (р.а.) ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ким эрталаб ёки кечқурун:
«Субҳаналлоҳи ва биҳамдиҳи», (Аллоҳга ҳамд айтиш билан Уни айбу нуқсонлардан поклаб ёд этаман), деб юз марта айтса, қиёмат куни бирор киши ундан афзал бўлмайди. Фақат ана шу киши айтганидек ёки ундан ошириб айтсагина, бўлиши мумкин», дедилар. Имом Муслим ривоятлари
Абу Довуднинг ривоятларида:
«Субҳаналлоҳил ъазийм ва биҳамдиҳи», деб келган.
Абдуллоҳ ибн Ҳубайб (р.а.) айтадилар: «Биз зулматли ёмғирли кечада Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам намоз ўқиб беришлари учун у зотни ахтариб кўчага чиқдик. У зотни топганимизда, «Айт», дедилар. Мен ҳеч бир нарса айта олмадим. Сўнгра яна: «Айт», дедилар. Мен ҳеч нарса йта олмадим. Сўнгра яна: «Айт», дедилар. Мен: «Эй Расулуллоҳ, нимани айтаман?» дедим. Шунда Расулуллоҳ: «Қул ҳуваллоҳу аҳад», «Қул аъузу бироббил фалақ», «Қул аъузу бироббиннас» сураларини кечки пайт ва эрталаб уч мартадан айтсанг, сенга ҳар бир нарсада кифоя қилади», дедилар». Абу Довуд, Термизий, Насоийлар ривояти
Абу Ҳурайрадан (р.а.) ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам тонг отганида:
«Аллоҳумма бика асбаҳна ва бика амсайна ва бика наҳйа ва бика намуту ва илайкан нушур» (Аллоҳим, Сенинг номинг ила тонг оттирдик, Сенинг номинг ила кеч киргиздик. Сенинг номинг ила тириламиз ва Сенинг номинг ила ўламиз. Ва Сенга қайтажакмиз), дер эдилар. Кеч кирганида эса:
«Аллоҳумма бика амсайна ва бика наҳйа ва бика намуту ва илайкан нушур» (Аллоҳим, Сенинг номинг ила кеч киргиздик. Сенинг номинг ила тириламиз ва Сенинг номинг ила вафот этамиз. Ва Сенга қайтажакмиз), деб айтар эдилар. Абу Довуд, Термизий, Ибн Можалар ривояти
Абу Ҳурайрадан (р.а.) ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам сафарда бўлсалар, эрта тонгда:
«Саммаъа самиъун биҳамдиллаҳи ва ҳусни балаиҳи ъалайна роббана соҳибна ва афзил ъалайна ъаизан биллаҳи минан нар», деб айтар эдилар. (Маъноси: Эшитгувчи Аллоҳга ҳамд айтганимизни ва бизга чиройли синовлар берганини эшиттирди. Эй Раббимиз, бизни дўст айла. ўзингнинг номинг ила дўзахдан паноҳ тилашни бизга энг афзал амал қил.) Муслим ривоятлари
Абу Молик Ашъарийдан (р.а.) ривоят қилинади. Бир неча саҳоба: «Эй Расулуллоҳ, бизга бир калимани ўргатингки, биз уни эрталаб ва кечқурун ҳамда тўшагимизга ётганимизда айтиб юрайлик», дейишди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам юқоридаги дуони айтиб, унга:
«ва ан нақтарифа су`ан ъала анфусина ав нажурроҳу ила муслим»ни қўшиб қўйдилар. (Маъноси: Нафсимизга ёмонлик бўлишидан ва мусулмоннинг ҳам ёмонликка гирифтор бўлишидан паноҳ тилаймиз.) Абу Довуд ривоятлари
Усмон ибн Аффондан (р.а.) ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Бирор бир банда ҳар тонгда ва тунда:
«Бисмиллаҳиллазий ла йазурру маъасмиҳи шай`ун фил арзи ва ла фис самаи ва ҳувас самийъул ъалийм», деб уч марта айтса, унга бирор нарса зарар бермайди», дедилар. (Маъноси: Шундай Аллоҳнинг исми билан бошлайманки, Унинг исми туфайли еру осмонда бирор нарса зарар бера олмайди. У эшитувчи ва билувчи Зотдир.) Абу Довуд ва Термизий ривоятлари
Савбондан (р.а.) ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ким кеч кирган пайтда:
«Розийту биллаҳи роббан ва бил Ислами дийнан ва би Муҳаммадин соллаллоҳу ъалайҳи васаллама набиййа», деса, Аллоҳ уни рози қилиши (беражак неъматлари билан) ҳақиқат бўлади», дедилар.
Бу ҳадисни Термизий заиф иснод билан ривоят қилганлар. Лекин Абу Довуд ва Насоийлар Расулуллоҳга хизмат қилган бир кишидан келтирган бошқа ривоят эса саҳиҳдир. (Маъноси: Аллоҳни раббим, Исломни диним, Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламни пайғамбар деб рози бўлдим.)
Анасдан (р.а.) ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ким тонг отганида ёки кеч кирганида:
«Аллоҳумма инний асбаҳту ушҳидука ва ушҳиду ҳамалата ъаршика ва малаикатака ва жамийъа холқик, аннака анта ла илаҳа илла анта ва анна Муҳаммадан ъабдука ва росулук», деб айтса, Аллоҳ таоло танасининг тўртдан бирини дўзахдан халос қилади. Ким шуни икки марта айтса, Аллоҳ таоло унинг ярмини дўзахдан халос қилади. Ким уч марта айтса, Аллоҳ таоло унинг тўртдан уч қисмини дўзахдан халос этади. Ким тўрт марта айтса, Аллоҳ таоло уни бутунлай дўзахдан халос қилади», дедилар. (Маъноси: Аллоҳим, албатта, мен тонг оттирдим. Сени ва аршингни кўтарувчи фаришталарингни ва ҳамма халқ қилган нарсаларингни гувоҳ қилиб айтаманки, Сендан бошқа илоҳ йўқ, Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам Сенинг банданг ва расулингдир.) Абу Довуд ривоятлари
Абдуллоҳ ибн Ҳанномдан (р.а.) ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ким тонг отганида:
«Аллоҳумма ма асбаҳа бий мин ниъматин фаминка ваҳдака ла шарийка лак, лакал ҳамду ва лакаш шукр», деса, кундузнинг шукрини адо қилибди. Ким шу дуони кеч кирганида айтса, кечанинг шукрини адо этибди», дедилар. (Маъноси: Аллоҳим, мен билан тонг оттирган неъматлар Сен томондандир. Сен яккаю ёлҚиздирсан, Сенинг шеригинг йўқ. Сенга ҳамд ва шукрлар бўлсин.) Абу Довуд ривоятлари
Ибн Умар (р.а.) айтадилар: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам қуйидаги дуоларни кеч кирганида ва тонг отганида ҳеч тарк қилмас эдилар:
«Аллоҳумма инний ас`алукал ъафийата фиддунйа вал ахироҳ. Аллоҳумма инний ас`алукал ъафва вал ъафийата фий дийний ва дунйайа ва аҳлий ва малий. Аллоҳуммастур ъавротий ва амин равъатий. Аллоҳуммаҳфазний мин байни йадаййа ва мин холфий ва ъан йамийний ва ъан шималий ва мин фавқий ва аъузу биъазоматика ан уғтала мин таҳтий». (Маъноси: Аллоҳим, мен Сендан дунё ва охиратда офият сўрайман. Эй Раббим, динимда ва дунёимда, аҳлимда ва молимда афв ва офият сўрайман. Эй Раббим, авратимни бекит, хавфларимни омонликка айлантир. Эй Аллоҳим, мени олдимдан, орқамдан, ўнг томонимдан, чап томонимдан, устимдан сақлагин. Эй Раббим, остимдан ҳалок қилишингдан Сенинг азаматинг ила паноҳ тилайман.) Абу Довуд, Насоий, Ибн Можалар ривояти.
Али (р.а.) ривоят қиладилар: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам тўшакларига ётаётганларида:
«Аллоҳумма инний аъузу биважҳикал карийм ва бикалиматикат таммати мин шарри ма анта ахизум бинасийатиҳ. Аллоҳумма анта такшифул мағрома вал ма`сама. Аллоҳумма ла йуҳзаму жундука ва ла йухлафу ваъдука ва ла йанфаъу залжадди минкал жадд, субҳанака ва биҳамдик», дер эдилар. (Маъноси: Аллоҳим, карим юзинг ила барча калималарингни ўртага қўйиб, пешонасидан ушлашингга сабаб бўлувчи ёмонликдан паноҳ тилайман. Эй Раббим, Сен хасорат ва гуноҳларни фош қилувчисан. Эй Раббим, Сенинг аскарларинг асло енгилмасдир. Сенинг ваъданг хилоф қилинмас. Сенинг буюклигинг олдида бошқа улуғлик фойда бермас. Сенга ҳамд айтиш ила Сени поклайман.) Абу Довуд ва Насоийлар ривояти
Абу Аййошдан (р.а.) ривоят қилинади. Расулуллоҳ алайҳиссалом: «Ким тонг отганида:
«Ла илаҳа иллаллоҳу ваҳдаҳу ла шарийка лаҳ, лаҳул мулку ва лаҳул ҳамду ва ҳува ъала кулли шай`ин қодийр», деса, Исмоил алайҳисалом болаларидан қулни озод қилган баробарида бўлади ва унга ўнта яхшилик ёзилиб, ўнта ёмонлиги ўчирилади ҳамда даражаси ўн баробар кўтарилади, кеч киргунича шайтондан ҳимоя қилинади. Агар шу калималарни кеч кирганида айтса, тонггача шайтондан ҳимояда бўлади», дедилар. (Маъноси юқорида ўтди.) Абу Довуд ва Ибн Можа ривоятлари
Абу Молик Ашъарийдан (р.а.) ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Сизлардан бирингиз тонг отганида:
«Асбаҳна ва асбаҳал мулку лиллаҳи роббил ъаламийн. Аллоҳумма ас`алука хойра ҳазал йавми фатҳаҳу ва насроҳу ва нуроҳу ва барокатаҳу ва ҳудаҳу ва аъузу бика мин шарри ма фийҳи ва шарри ма баъдаҳ», деб айтсин. Сўнгра кеч кирганида ҳам худди шундай десин», дедилар. (Маъноси: Биз ҳам, мулк ҳам оламлар парвардигори Аллоҳники бўлган ҳолда тонг оттирдик. Эй Раббим, бу куннинг яхшисини, фатҳ бўлишини, Қалабасини, нурини, баракасини, ҳидоятини сўрайман. Ва Сендан бу куннинг ва бу кундан кейингисининг ёмонлигидан паноҳ тилайман.) Абу Довуд ривоятлари
Абдураҳмон ибн Абу Бакра оталарига: «Эй отажон, ҳар тонгда уч марта ва кечқурун уч марта:
«Аллоҳумма ъафиний фий баданий, Аллоҳумма ъафиний фий самъий, Аллоҳумма ъафиний фий басорий, Аллоҳумма инний аъузу бика минал куфри вал фақри, Аллоҳумма инний аъузу бика мин ъазабил қобр, ла илаҳа илла анта» (Аллоҳим, баданимни, қулоғимни ва кўзимни офиятда қил. Эй Раббим, Сенинг номинг ила куфрдан, камбағалликдан ва қабр азобидан паноҳ тилайман. Сендан бошқа илоҳ йўқ), деяётганингизни эшитаман», дедилар. Абу Бакра (р.а.): «Мен Расулуллоҳнинг шундай дуо қилганларини эшитганман ва мен у зотнинг суннатларига амал қилишни яхши кўраман», деб жавоб бердилар. Абу Довуд ривоятлари
Ибн Аббосдан (р.а.) ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ким тонг отганида:
«Фасубҳаналлоҳи ҳийна тумсуна ва ҳийна тусбиҳун. Ва лаҳул ҳамду фис самавати вал арзи ва ъашиййан ва ҳийна тузҳирун. Йухрижул ҳаййа минал маййити ва йухрижул маййита минал ҳаййи ва йуҳйил арза баъда мавтиҳа ва казалика тухрожун», деб айтса, шу кунги йўқотган нарсаларини топибди. Ким буларни кечки пайт айтса, тунда йўқотган нарсаларини топибди», дедилар. (Маъноси: «Кеч кираётганида, тонг отаётганида, оқшомда ва пешин пайтида Аллоҳга тасбиҳ айтинглар. Осмонлару ердаги ҳамду санолар У учундир. У ўликдан тирикни ва тирикдан ўликни чиқарур. Ва ерни ўлганидан кейин тирилтирур. Сизлар ҳам мана шундай тирилтирурсизлар» (Рум, 17 --19-оятлар). Бу ҳадисни Абу Довуд ривоят қилганлар, лекин Имом Бухорий уни «Тарихул-кабийр» ва «Китобу зуафо» номли китобларида заиф, деб айтганлар.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам қизларининг биттасидан ривоят қилинади. У зот қизларига тонг отганида:
«Субҳаналлоҳи ва биҳамдиҳи, ла қуввата илла биллаҳи маша`аллоҳу кана ва ма лам йаша` лам йакун. Аъламу анналлоҳа ъала кулли шай`ин қодийр. Ва анналлоҳа қод аҳато бикулли шай`ин ъилма», деб айтишни ўргатар эдилар. Чунки бу калималарни тонг отганида айтган киши кеч киргунича муҳофаза қилинади. Кеч кирганида айтса, тонг отгунича муҳофаза этилади. (Маъноси: Аллоҳга ҳамд айтиш билан Уни поклаб ёд этаман. Аллоҳдан бошқада қувват йўқ. Аллоҳ хоҳлаган нарса бўлади. Хоҳламаган нарса бўлмайди. Биламанки, Аллоҳ ҳар бир нарсага қодирдир. Ва, албатта, Аллоҳ ҳар бир нарсани илми билан иҳота қилгандир.) Абу Довуд ривоятлари
Абу Саид Худрий (р.а.) айтадилар: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бир куни масжидга кирсалар, Абу Умома деган ансорий саҳоба ўтирган эдилар. Расулуллоҳ алайҳисалом: «Эй Абу Умома, намоз вақтидан бошқа пайтда масжидда ўтирганинг боиси нима?» деб сўрадилар. «Эй Расулуллоҳ, мени Қам ва қарз шу аҳволга солиб қўйди», дедилар. Шунда Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Сенга бир дуони ўргатайми? Уларни айтиб юрсанг, Аллоҳ Қамингни кетказиб, қарзингдан халос этади. Агар тонг отса ва кеч кирса:
«Аллоҳумма инний аъузу бика минал ҳамми вал ҳазани ва аъузу бика минал ъажзи вал касали ва аъузу бика минал жубни вал бухли ва аъузу бика мин Қолабатид дайни ва қоҳрир рижал»ни айт» (Аллоҳим, Сенинг номинг ила ғам-ташвишдан, ожизлик ва дангасаликдан, қўрқоқлик ва бахилликдан, қарз эзиб қўйиши ва кишиларнинг қаҳридан паноҳ тилайман), деб буюрдилар. Абу Умома: «Сўнг Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг айтганларига амал қилдим. Аллоҳ менинг ғам-ғуссамни кетказиб, қарздан халос этди», деб айтадилар». Абу Довуд ривоятлари
Абдуллоҳ ибн Абзодан (р.а.) ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам тонг оттирсалар:
«Асбаҳна ъала фитратил Ислам ва калиматил ихласи ва дийни набиййина Муҳаммадин соллаллоҳу алайҳи васаллам ва миллати Иброҳийма ҳанийфам муслиман ва ма ана минал мушрикийн», деб айтар эдилар. (Маъноси: Мушрик бўлмасдан, мусулмон ҳолимизда ва тўғри йўлда бўлган Иброҳим алайҳиссаломнинг миллатларида, пайғамбаримиз Муҳаммад алайҳиссаломнинг динларида, ихлос калимаси ва Ислом фитратида тонг оттирдик.) Ибн Сунний ривоятлари
Абдуллоҳ ибн Авфо (р.а.) айтадилар: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам тонг отганида:
«Асбаҳна ва асбаҳал мулку лиллаҳи азза ва жалла валҳамду лиллаҳи вал кибрийау вал ъазомату лиллаҳи вал холқу вал`амру вал лайлу ван наҳару ва ма сакана фийҳима лиллаҳи таъала, Аллоҳуммажъал аввала ҳазан наҳари солаҳан ва авсатаҳу нажаҳан ва ахироҳу фалаҳан йа арҳамарроҳимийн», деб айтар эдилар». (Маъноси: Биз ҳам, бутун борлиқ ҳам Аллоҳники бўлган ҳолда тонг оттирдик. Ўамд, кибр, улуғлик, яратиш, буюриш, кечаси ва кундузи ҳамда улар орасида турадиган нарсаларнинг барчаси Аллоҳ учундир. Аллоҳим, бу куннинг аввалини ислоҳ, ўртасини нажот, охирини ютуқ қил, эй раҳм қилувчиларнинг Раҳмлиси.) Ибн Сунний ривоятлари
Маъқал ибн Йасордан (р.а.) ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Тонг отганида ким уч марта:
«Аъузу биллаҳис самийъул ъалийм минаш шайтонир рожийм», деб Ўашр сурасидан уч оят ўқиса, Аллоҳ таоло унга кеч киргунича саловот айтиб турадиган етмиш минг фариштани вакил қилиб қўяди. Агар вафот этса, шаҳид кетади». (Маъноси: Эшитувчи ва билувчи Аллоҳнинг номи ила лаънатланган шайтондан паноҳ тилайман.) Термизий ва Ибн Сунний заиф иснод билан ривоят қилишган.
Муҳаммад ибн Иброҳим оталаридан ривоят қилади: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бизни бир сариййага (ўзлари иштирок этмаган уруш) юборатуриб, тонгда ва кеч кирганида:
«Афаҳасибтум аннама холақнакум ъабасан» (Сизларнинг гумонингизча, Биз сизларни беҳуда яратдикми?!) оятини ўқишни буюрдилар (Мўминлар сураси, 115-оят). Биз шу оятни ўқиганимизда, ғалаба қилиб, ғаниматларни қўлга киритар эдик». Ибн Сунний ривоятлари
Анасдан (р.а.) ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам агар тонг отса ва кеч кирса:
Жума тонгида айтиладиган зикрлар
Анасдан (р.а.) ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ким жума куни бомдод намозидан олдин:
«Астағфируллоҳаллазий ла илаҳа илла ҳувал ҳаййул қоййум ва атубу илайҳ», деб уч марта айтса, Аллоҳ таоло унинг гуноҳларини денгиз кўпигича бўлса ҳам, кечириб юборади», дедилар. (Маъноси: Ҳай ва қаййум сифатли Зотдан бошқа илоҳ йўқ ва Унга истиғфор айтаман, Унга тавба қиламан.) Ибн Сунний ривоятлари
Жума куни қуёш чиққандан бошлаб, тоинки қуёш ботгунгача, ижобат соатига йўлиқиш умидида дуо билан машғул бўлиш мустаҳаб амалдир. Бу ижобат вақти хусусида ихтилофлар кўп. Буларнинг энг тўғриси Абу Мусо Ашъарий Расулуллоҳдан қилган қуйидаги ривоятларидир:
«Албатта, у вақт жума куни имом минбарга ўтириши билан намоздан салом бергунгача бўлган пайт оралиғидадир». Муслим ривоятлари
Қуёш чиққанда айтиладиган зикрлар
Абу Саид Худрийдан (р.а.) ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам қуёш чиқса:
«Алҳамду лиллаҳиллазий жаллаланал йавма ъафийатаҳу ва жаа биш шамси мин матлаъиҳа. Аллоҳумма асбаҳту ашҳаду лака бима шаҳидта биҳи линафсика ва шаҳидат биҳи малаикатука ва ҳамалату ъаршика ва жамийъу холқика аннака анталлоҳу ла илаҳа илла антал қоиму билқист, ла илаҳа илла анта ъазийзул ҳакийм. Уктуб шаҳадатий баъда шаҳадати малаикатика ва улил ъилм. Аллоҳумма антас саламу ва минкас саламу ва илайкас саламу ас`алука йа зал жалали вал икроми ан тастажийба лана даъватана ва ан ту`тийана роғбатана ва ан туғнийана ъамман ағнайтаҳу ъанна мин холқик. Аллоҳумма аслиҳ лий дийнийаллазий ҳува ъисмату амрий ва аслиҳ лий дунйайаллатий фийҳа маъийшатий ва аслиҳ лий ахиротийаллатий илайҳа мунқолабий», деб айтар эдилар. (Маъноси: Бугун бизга офиятини буюк этган ва қуёшни чиқадиган тарафидан келтирган Аллоҳга ҳамд бўлсин. Эй Раббим, тонг оттирдим ва ўзингга гувоҳлик берган нарсангга, фаришталаринг, аршингни кўтариб турувчилар ва бутун махлуқотлар гувоҳлик берган нарсаларга гувоҳлик бераман. Албатта, Сен Аллоҳсан, Сендан бошқа илоҳ йўқ. Сен одиллик билан турувчи зотсан. Азиз ва ҳаким сифатли Зотдан бошқа илоҳ йўқ. Фаришталаринг ва илм эгалари шаҳодатларидан кейин менинг шаҳодатимни ҳам ёз. Эй Раббим, Сен салом сифатли Зотсан. Салом Сендандир. Салом Сенга қайтажакдир. Эй улуғ ва ҳурматли Зот, Сендан дуоларимизнинг ижобат бўлишини, рағбатларимизнинг ҳосил бўлишини ва махлуқларингнинг беҳожатлари қатори бизларни ҳам беҳожат қилишингини сўрайман. Эй Раббим, ишларимнинг поклагувчиси бўлган динимни ислоҳ қил, яшашим унда бўлган дунёимни ислоҳ қил ва қайтишим унга бўладиган охиратимни ҳам ислоҳ қил.) Ибн Сунний заиф иснод билан ривоят қилганлар.
Абдуллоҳ ибн Масъуддан (р.а.) ривоят қилинади. У зот қуёш чиқишини кузатишга бир кишини тайинлар эдилар. Ана шу киши қуёш чиққанининг хабарини берса:
«Алҳамду лиллаҳиллазий ваҳаба лана ҳазал йавма ва ақолана фийҳи мин асаротина», деб айтардилар. (Маъноси: Бизга бу кунни берган ва хатоларимизни афв этган Аллоҳга ҳамдлар бўлсин.) Ибн Сунний ривоятлари
Қуёш кўтарилганда айтиладиган зикрлар
Амр ибн Абаса (р.а.) айтадилар: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Қуёш кўтарилганида халқ қилинган нарсаларнинг барчаси Аллоҳга ҳамд ва тасбиҳ айтади. Фақатгина шайтон ва одам болаларининг аътолари бундоқ қилмайди», дедилар. Мен: «Эй Расулуллоҳ, одам болаларининг аътолари ким?» деб сўрадим. У зот: «Халқнинг энг ёмонлари», деб жавоб бердилар». Ибн Сунний ривоятлари
Қуёш заволга кетганидан кейин асргача бўлган вақт орасида айтиладиган зикрлар
Абдуллоҳ ибн Соибдан (р.а.) ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам қуёш заволга оғганидан кейин пешиндан олдин тўрт ракъат намоз ўқир ва: «Бу бир соатки, унда осмон эшиклари очилади. Мен учун солиҳ амалларим ана шу соатда кўтарилишини яхши кўраман», дер эдилар. Термизий ривоятлари
Ғофир сурасининг 55-оятидаги Аллоҳнинг:
«Васаббиҳ биҳамди роббика бил ъашиййи вал`ибкар» (Қуёш оғганида ва кечқурун Раббингизга ҳамд айтиш ила (Уни) покланг), деган сўзига биноан пешиндан кейин зикрни кўпайтириш мустаҳабдир. Тилшунослар «ал-ъашиййи» сўзини «қуёш заволга кетганидан то ботгунгача бўлган пайт», деб айтишади. Арабларда ҳам ундан қуёш заволга кетганидан то ботгунгача бўлган фурсат тушунилади.
Асрдан кейин қуёш ботгунгача бўлган фурсатда айтиладиган зикрлар
Бу вақтда ҳам зикрларни кўпайтириш мустаҳабдир. Салаф ва халаф уламолари оятдаги «солатул вусто»--«ўрта намоз»ни аср намози деб иттифоқ қилишган. Аллоҳнинг:
«Қуёш чиқишидан олдин ва ботишидан аввал Парвардигорингизга ҳамд айтиш ила (Уни) поклаб ёд этинг» (Тоҳа сураси, 130-оят), деган сўзи ҳам ушбу сўзимизга далил бўлади. Бу борадаги оятлар жуда кўп:
«Қуёш оғганида ва кечқурун Раббингизга ҳамд айтиш ила (Уни) покланг» (ўофир сураси, 55-оят);
«Парвардигорингизни ичингизда ёлвориб, қўрқиб, дилдан эртаю кеч ёд этинг» (Аъроф сураси, 205-оят);
«У (масжидларда) эртаю кеч У зотни поклаб ёд этадиган кишилар бордирки, уларни тижорат ҳам, олди-сотди ҳам Аллоҳни зикр қилишдан тўса олмас» (Нур сураси, 36-оят).
Анасдан (р.а.) ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Аср намозидан то қуёш ботгунигача Аллоҳни зикр қилувчи бир қавм билан ўтиришим Исмоил алайҳиссалом зурриётларидан саксонта қулни озод қилишдан маҳбуброқдир», дедилар. Ибн Сунний заиф иснод билан ривоят қилганлар.
Шом азонини эшитганда айтиладиган дуо
Умму Салама (р.а.) айтадилар: «Расулуллоҳ алай-ҳиссалом менга шомга азон айтилганида,
«Аллоҳумма ҳаза иқбалу лайлика ва идбару наҳарика ва асвату дуъатика фағфирлий», деб айтишни ўргатдилар». (Маъноси: Аллоҳим, бу (шом азони) кечангнинг келиши, кундузингнинг кетиши, Сенга дуо қилувчиларнинг овозидир. Бас, Менинг гуноҳларимни кечир.) Абу Довуд ва Термизий ривоятлари
Витр намозида ўқиладиган ва ундан кейин айтиладиган нарсалар
Убай ибн Каъбдан (р.а.) ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам витр намозида салом берсалар:
«Субҳанал маликил қуддус», деб айтар эдилар. Абу Довуд ривоятлари
Насоий ва Ибн Суннийнинг ривоятларида «Субҳанал маликил қуддус»ни уч марта айтишлари ривоят қилинган. (Маъноси: Малик ва қуддус сифатли Аллоҳ покдир.)
Алидан (р.а.) ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам витрларининг охирида:
«Аллоҳумма инний аъузу биризока мин сахотика ва аъузу бимуъафатика мин ъуқубатика ва аъузу бика ла ухсий сана`ан ъалайка анта кама аснайта ъала нафсик», деб айтардилар. (Маъноси: Аллоҳим, Сенинг розилигинг ила Ғазабингдан паноҳ тилайман, офиятинг ила уқубатингдан паноҳ тилайман, Сенга сано айта олмасликдан паноҳ тилайман. Сен ўзингга сано айтганингдексан.) Абу Довуд, Термизий, Насоий ривоятлари
Уч ракъатли витр намозини ўқиётган киши аввалги ракъатда «Фотиҳа» сурасидан кейин «Саббиҳисма роббикал аъла» сурасини, иккинчи ракъатда «Қул йа аййуҳал кафирун» сурасини, учинчи ракъатда эса, «Қул ҳуваллоҳу аҳад», ёки Фалақ ва Нос сураларини ўқиш суннат амалдир. Агар «Саббиҳисма роббикал аъла» ни аввалги ракъатда ўқишни унутса, иккинчи ракъатда «Қул йа аййуҳал кафирун» билан бирга қўшиб ўқийди. Агар иккинчи ракъатда «Қул йа аййуҳал кафирун» ни ўқишни унутса, учинчи ракъатда «Қул ҳуваллоҳу аҳад» ёки Фалақ ва Нос сураларига қўшиб ўқийди.
Ухлаш учун тўшакка ётганда айтиладиган зикрлар
Аллоҳ таоло Оли Имрон сурасини 190-оятида: «Албатта, осмонлар ва ернинг яратилишида, кеча ва кундузнинг алмашиниб туришида ақл эгалари учун оят-аломатлар бордир. Улар турганларида ҳам, ўтирганларида ҳам, ётганларида ҳам Аллоҳни зикр қиладилар», дейди.
Ҳузайфа (р.а.) ва Абу Заррдан (р.а.) ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ўринларига ётсалар:
«Бисмикаллоҳумма аҳйа ва амуту», дер эдилар. (Маъноси: Аллоҳим, Сенинг исминг билан тириламан ва ўламан.) Бухорий ва Муслим ривоятлари
Алидан (р.а.) ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Фотима билан Алига (розийаллоҳу анҳумо): «Тўшакка ётсангиз, ўттиз уч мартадан «субҳаналлоҳ, алҳамдулиллаҳи, Аллоҳу акбар», деб айтинглар», деб тайинлаганлар. Бухорий ва Муслим ривоятлари
Бошқа ривоятда: «Тасбиҳни ўттиз тўрт марта айтингиз», яна биттасида: «Такбирни ўттиз тўрт марта айтингиз», деганлар.
Али (р.а.): «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламдан эшитганимдан бери уларни айтишни тарк қилганим йўқ», деган эдилар, «Сиффин кечасида ҳам тарк қилмадингизми?» деб сўрашди. «Йўқ», дедилар Али (р.а.).
Абу Ҳурайрадан (р.а.) ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Киши тўшакка ётаётганида кўрпа ва изорини қоқиб ташласин. Чунки унинг орасида нима борлигини билмайди. Сўнг:
«Бисмика роббий вазоъту жамбий ва бика арфаъуҳу, ин амсакта нафсий фарҳамҳа ва ин арсалтаҳа фаҳфазҳа бима таҳфазу биҳи ъибадакас солиҳийн», деб айтсин», дедилар. (Маъноси: Эй Раббим, Сенинг исминг билан ётдим ва Сенинг исминг билан тураман. Агар менинг руҳимни олсанг, унга раҳм қил. Агар уни қўйиб юборсанг, худди солиҳ бандаларингни сақлаганингдек, уни ҳам ҳифзу ҳимоянгга ол.) Бухорий ва Муслим ривоятлари
Оиша (р.а.) айтадилар: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам тўшакларига ётсалар, қўлларига суфлаб, иккита «Қул аъузу»ни ўқир, сўнг таналарига суртар эдилар». Бухорий ва Муслим ривоятлари
Аллоҳни зикр қилмасдан ухлашнинг кароҳияти
Абу Ҳурайрадан (р.а.) ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ким бир ўринга ўтириб, Аллоҳни зикр қилмаса, у кишига Аллоҳ томонидан ноқислик бордир. Ким бир суянчиққа ёнбошлаб, Аллоҳни зикр қилмаса, Аллоҳ томонидан у киши учун ҳам ноқислик бордир», дедилар. Абу Довуд ривоятлари
Кечаси уйғониб, яна ухлашни хоҳлаган киши айтадиган зикрлар
Кечаси уйғонадиган киши икки ҳолатдан бирида бўлади: ё уйғонганидан кейин ухламайди (унинг зикрлари китоб аввалида айтиб ўтилди) ёки яна ухлашни хоҳлайди. Бунда уйқу Қолиб келгунича Аллоҳ таолони зикр қилиш мустаҳаб амалдир. Бу тўғрида зикрлар жуда кўп.
Убода ибн Сомитдан (р.а.) ривоят қилинган ҳадисда айтилишича, Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ким кечаси уйғониб,
«Ла илаҳа иллаллоҳу ваҳдаҳу ла шарийка лаҳ, лаҳул мулку ва лаҳул ҳамду ва ҳува ъала кулли шай`ин қодийр, валҳамду лиллаҳи ва субҳаналлоҳи ва ла илаҳа иллаллоҳу валлоҳу акбар, ва ла ҳавла ва ла қуввата илла биллаҳ», ёки
«Аллоҳумма иғфир лий», (эй Аллоҳим, гуноҳларимни кечир), деса ёки дуо қилса, ижобат бўлади. Агар таҳорат олса, ўқиган намозлари ҳам қабул қилинади», дедилар. Имом Бухорий ва Термизий ривоятлари
Оиша онамиз (р.а.) айтадилар: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам кечаси уйғонсалар:
«Ла илаҳа илла анта субҳанакаллоҳумма астағфирука лизамбий ва ас`алука роҳматак. Аллоҳумма зидний ъилман ва ла тузиғ қолбий баъда из ҳадайтаний ва ҳаб лий мил ладунка роҳматан иннака антал ваҳҳаб», деб айтар эдилар». (Маъноси: Сендан бошқа илоҳ йўқ. Эй Раббим, Сени поклаб ёд этурман. Гуноҳларимга истиғфор айтаман. Сендан раҳматингни сўрайман. Эй Раббим, илмимни зиёда қил. Мени ҳидоятга бошлаганингдан кейин қалбимни ундан оғдириб қўйма. Ва ўзингнинг ҳузурингдан раҳмат бер. Албатта, Сен кўплаб ато этгувчи зотсан.) Абу Довуд ривоятлари
Яна уммул мўминин Оишадан (р.а.) ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам кечаси уйғонсалар:
«Ла илаҳа иллаллоҳу ваҳидул қоҳҳар роббус самавати вал арзи ва ма байнаҳумал ъазийзул ғоффар», деб айтардилар». (Маъноси: Қаҳҳор сифатли яккаю ёлҚиз Аллоҳдан бошқа илоҳ йўқ. У еру осмон ва унинг орасидаги бор нарсаларнинг рабби бўлган азиз ва Қаффор сифатли зотдир.) Ибн Сунний ривоятлари
Абу Ҳурайрадан (р.а.) ривоят қилинади. Расулуллоҳ алайҳиссалом: «Агар Аллоҳ бир мусулмон бандага кечаси ўз нафсини қайтариб берса (яъни, ўлдирмаса), Аллоҳга тасбиҳ ва истиғфор айтсин ва дуо қилсин, ундан дуоларини қабул қилади», дедилар. Ибн Сунний заиф иснод билан ривоят қилганлар.
Абу Ҳурайрадан (р.а.) ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Агар сизлардан бирингиз кечаси тўшагидан туриб, сўнг унга қайтса, уни изорининг бир тарафи билан уч марта қоқиб юборсин. Чунки унда нима борлигини билмайди. Агар ёнбошласа:
«Бисмикаллоҳумма вазоъту жамбий ва бика арфаъуҳ, ин амсакта нафсий фарҳамҳа ва ин родадтаҳа фаҳфазҳа бима таҳфазу биҳи ъибадакас солиҳийн», деб айтсин», дедилар. (Маъноси: Аллоҳим, Сенинг номинг ила ёнбошимни ерга қўйдим ва Сенинг номинг ила тураман. Агар менинг нафсимни олсанг, раҳм қил. Агар уни яна ҳаётга қайтарсанг, солиҳ бандаларингни сақлаганингдек муҳофаза қил.) Имом Термизий, Ибн Можа, Ибн Суннийлар ривоятлари
Имом Моликдан ривоят қилинади. Абу Дардо (р.а.) агар ярим кечаси турсалар:
«Наматил ъуйуну ва ғоротин нужум ва анта ҳаййун қоййум», деб айтар эдилар. (Маъноси: Кўзлар ухлади, юлдузлар ботди. Сен эса, Аллоҳим, тирик ва қойимсан.)
Тўшакда безовта бўлиб, ухлай олмаганда айтиладиган зикрлар
Зайд ибн Собит (р.а.) айтадилар: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга уйқусизликдан шикоят қилдим, у зот:
«Аллоҳумма Қоротин нужуму ва ҳада`атил ъуйуну ва анта ҳаййун қоййум, ла та`хузука синатун ва ла навм, йа ҳаййу, йа қоййуму, аҳдий лайлий ва аним ъайний, деб айт», дедилар. Шу дуони айтган эдим, Аллоҳ мендан уйқусизликни кетказди». (Маъноси: Аллоҳим, юлдузлар ботди, кўзлар тинди. Сен тирик, қоимдирсан. Сени мудроқ ҳам, уйқу ҳам олмайди. Эй тирик ва қойим бўлган Зот, кечамни тинч қилиб, кўзимга уйқу бер.) Ибн Сунний ривоятлари
Муҳаммад ибн Яҳё ибн Ҳаббондан ривоят қилинади. Холид ибн Валид (р.а.) уйқусизликка чалинганларида, Расулуллоҳга шикоят қилдилар. Шунда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ухлаётган пайтингда Аллоҳнинг мукаммал калималари билан Унинг ғазабидан, бандаларнинг ёмонидан, шайтон ҳозир бўлиб васваса қилишидан паноҳ тила», дедилар. Ибн Сунний ривоятлари
Бурайдадан (р.а.) ривоят қилинади. Холид ибн Валид (р.а.) Расулуллоҳга уйқусизликдан шикоят этганларида, Расулуллоҳи алайҳиссалом: «Агар тўшагингга ётсанг:
«Аллоҳумма роббас самаватис сабъи ва ма азаллат, ва роббал арзийна ва ма ақоллат ва роббаш шайатийна ва ма азаллат, кун лий жарон мин холқика куллиҳим жамийъан ан йафрута ъалаййа аҳадун минҳум ва ан йабғийа ъалаййа, ъазза жарука ва жалла санаука ва ла илаҳа ғойрука ва ла илаҳа илла анта», деб айт», дедилар. (Маъноси: Аллоҳим, Сен етти осмон ва уни соялантирадиган нарсаларнинг парвардигорисан, ер ва у кўтариб турган нарсаларнинг парвардигорисан, шайтон ва у адаштирган нарсаларнинг парвардигорисан. Менга бирор киши зўравонлик қилиб, ҳаддан ошмаслиги учун ҳаммасининг устидан ўзинг менга ҳимоячи бўл. Сенинг ҳимоянг азиз, саноинг олий бўлди. Сендан бошқа илоҳ йўқ. Фақат Сенгина илоҳдирсан.) Термизий бу ҳадисни заиф деганлар.
Уйқуда қўрққанда айтиладиган дуо
Амр ибн Шуайб оталаридан, оталари боболаридан ривоят қиладилар. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам уйқусида қўрққанларга:
«Аъузу бикалиматиллаҳит таммаҳ мин Қозобиҳи ва шарри ъибадиҳи ва мин ҳамазатиш шайатийни ва ан йаҳзуруни», деб айтишни ўргатганлар. (Маъноси: Аллоҳнинг мукаммал калималари билан Унинг ғазабидан, бандаларининг ёмонлигидан, шайтон ҳозир бўлиб, васваса қилишидан паноҳ тилайман.) Абу Довуд, Термизий ва Ибн Суннийлар ривоятлари
Абдуллоҳ ибн Амр шу дуони ақли кирган болаларига ўргатар эди. Агар ақли кирмаган бўлса, уни ёзиб бўйнига осиб қўярди.
Тушида яхши ёки ёқтирмаган нарсани кўрганда айтиладиган зикрлар
Абу Саид Худрийдан (р.а.) ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Биронтангиз тушида яхши нарса кўрса, у туши Аллоҳ томонидандир. Бунинг учун Унга ҳамд айтсин ва уни одамларга сўйлайверсин. (Баъзи ривоятларда: «фақат яхши кўрган кишисига сўйласин», дейилган.) Агар ёмон туш кўрса, у шайтондандир. Унинг ёмонлигидан паноҳ сўрасин ва уни ҳеч кимга сўйламасин. Шундай қилса, унга зарар бермайди», дедилар. Имом Бухорий ривоятлари
Абу Қатодадан (р.а.) ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Яхши туш (бошқа ривоятда: «солиҳ туш») Аллоҳ томонидандир. Алғов туш эса, шайтондандир. Ким ёқтирмаган нарсасини кўрса, чап томонига уч марта туфлаб, шайтондан паноҳ тиласин. Ана шундоқ қилса, унга зарар бермайди», дедилар. Имом Бухорий ва Муслим ривоятлари
Жобирдан (р.а.) ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Биронтангиз ёмон туш кўрса, чап томонига уч марта туфлаб, шайтондан Аллоҳнинг номи ила уч марта паноҳ тиласин. Сўнг бошқа томонга аҚдарилиб олсин», дедилар. Имом Муслим ривоятлари
Абу Ҳурайрадан (р.а.) марфуъ ҳолатда ривоят қилинган ҳадисда у киши айтганлар: «Агар биронтангиз ёмон туш кўрса, ҳеч кимга гапирмасин ва туриб намоз ўқисин». Имом Термизий ривоятлари
Ибн Суннийнинг ривоятларида Абу Ҳурайра (р.а.) бундай деганлар: «Агар бирортангиз ўзи ёқтирмаган туш кўрса, уч марта туфлаб:
«Инний аъузу бика мин ъамалиш шайтони ва саййиатил аҳлами», деса, унга ҳеч нарса бўлмайди». (Маъноси: Мен шайтоннинг амалидан ва булҚанган тушдан Сенинг исминг ила паноҳ тилайман.)
Тушини айтиб берган кишига қилинадиган жавоб
Ибн Суннийнинг китобларида ривоят қилинади: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга ким туш кўрдим, деса:
«Хойрон роайта ва хойрон йакун» (Яхшисини кўрдинг, яхши бўлади), дердилар. Бошқа ривоятда:
«Хойрон талқоҳу ва шаррон таваққоҳу, хойрон лана ва шаррон ъала аъдаина, валҳамду лиллаҳи роббил ъаламийн» (Яхшисига йўлиқасан ва ёмонидан сақланасан. Бу кўрган тушинг бизнинг фойдамизга, душманларимиз зарарларига бўлсин. Оламлар рабби Аллоҳга ҳамд бўлсин), деб айтар эдилар, дейилган.
Кечанинг иккинчи ярмида истиғфор айтиш ва дуо қилишга ундаш
Абу Ҳурайрадан (р.а.) ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Кечанинг охирги учдан бири қолганида Раббимиз дунё осмонига тушиб: «Ким Менга дуо қилади, ижобат этаман, ким Мендан сўрайди, сўраганини бераман, ким Менга истиғфор айтади, гуноҳларини кечираман», дейди», дедилар. Имом Бухорий ривоятлари
Имом Муслимнинг ривоятларида: «Кечанинг учдан бири ўтган пайтда Аллоҳ таоло дунё осмонига тушиб: «Мен подшоҳман, Мен подшоҳман, ким Менга дуо қилса, ижобат этаман, ким Мендан сўраса, бераман, ким Менга истиғфор айтса, уни кечираман», дейди. Мана шу ҳолат тонг отгунигача, (бошқа бир ривоятда: «кечанинг ярмигача ёки учдан иккиси ўтгунча») давом этади», дейилган.
Амр ибн Абасадан (р.а.) ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Банда Раббига яқин бўладиган пайт кечанинг иккинчи ярмидир. Ана шу соатда Аллоҳни зикр қилишга қодир бўлсанг, зикр қил», дедилар. Абу Довуд ва Термизийлар ривоятлари
Ижобат бўладиган соатларга тўғри келишини умид этиб, кечанинг ҳаммасида дуо қилиш
Жобир ибн Абдуллоҳдан (р.а.) ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Кечасида бир соат бор. Мусулмон киши ана шу соатга тўғри келиб, Аллоҳдан дунё ва охират яхшиликларини сўраса, Аллоҳ унга беради. Бу соат ҳар кечада бўлади», дедилар. Имом Муслим ривоятлари
